مشاور معاون میراث فرهنگی کشور با بیان این مطلب به قدس آنلاین می گوید: انگلیس، ژاپن، آمریکا و دیگر کشورهای مختلف استانداردهای ملی برای موزه های خود دارند و چنین نیست که استانداردهای هر کشور به تمام دنیا تعمیم داده شود.

دکتر محمدرضا کارگر ادامه می دهد: ما در ایران هنوز استاندارد کاملی را درخصوص موزه ها به تأیید نرسانده ایم اما مطالعات جامعی در این خصوص انجام گرفته و مواردی تنظیم شده است. هرچند نهاد یا موسسه استانداردی که این موارد را تصویب کرده باشد نداریم.

رعایت استاندارد وزارت مسکن و شهرسازی

استاندارد موزه ها حوزه های گوناگونی از جمله ساختمان موزه دارد که در این باره در کشورمان دارای استاندارد هستیم. برای مثال موزه ها باید در مقابل زلزله مقاوم باشند که این موضوع از استانداردهای وزارت مسکن و شهرسازی تبعیت می کند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه می گوید: استاندارد به کار گرفته وزارت مسکن و شهرسازی درباره همه ساختمان ها اعم از ساختمان های تجاری، مسکونی، اداری و غیره، شامل ساختمان موزه ها نیز می شود.

بنابراین تمام ساختمان های موزه ای که جدید ساخته می شوند یا در دهه های گذشته ساخته شده اند درباره ایستایی و مقاومت بنا دارای استاندارد هستند.

اما یکسری بناهای قدیمی مثل «کاخ گلستان» مربوط به دوره قاجار یا برخی بناهای دوره پهلوی اول، پهلوی دوم یا حتی دوره صفویه وجود دارد که در آن دوران استانداردی وجود نداشته و تنها با توجه به علم معماری ساخته شده اند.

مدیر کل پیشین موزه ها ادامه می دهد: در حال حاضر بناهای بسیار قدیمی موزه ها به طور کامل براساس استانداردهای امروز مقاوم سازی نشده و امکان این اقدام در شرایط فعلی وجود ندارد. حتی درباره اینکه مثلا کاخ گلستان را چگونه براساس استانداردهای ساختمانی می توانیم مقاوم سازی کنیم، وفاق ملی و توافق نظر وجود ندارد.

در حقیقت برای حفظ بناهای قدیمی موزه ها، چنانچه دچار رطوبت شوند رفع رطوبت کرده یا گنبدها را بازسازی می کنیم اما مبنایی برای مقاوم سازی بناهای قدیمی موزه ها وجود ندارد و تنها در حد حفظ و نگهداری و زدودن ضایعاتی که وجود داشته باشد نسبت به این ساختمان ها اقدام صورت می گیرد.

کارگر یادآور می شود: البته در دنیا نیز همین گونه است. برای مثال بنای موزه «لوور پاریس» یا برخی بناهای موزه ها در کشورهای مختلف به روش حفظ و مرمتی که ما در ایران انجام می دهیم عمل می کنند.

شرایط نگهداری هر اثر در موزه

مشاور معاون میراث فرهنگی کشور در پاسخ به پرسش ما درباره اینکه یک اثر در موزه با چه شرایطی باید نگهداری شود می گوید: درباره گرما، برودت و سرما، میزان و نوع نور چراغ ها و شرایط مخازن نگهداری اشیای موزه ها دستورالعمل استاندارد داریم.

برای مثال برای نگهداری کاغذ، فلز، سفال، پارچه و غیره استاندارد و شرایطی لازم است که استانداردهای حفاظت اشیای تاریخی نام دارد.

شرایط ویژه نگهداری اشیا در موزه های جدید به صورت صد درصد رعایت شده و در موزه های قدیمی نیز تلاش کردیم مخازن از استانداردهای حفاظت برخوردار باشند و در این باره موفقیت های زیادی کسب کرده ایم بطوری که می توانیم با اطمینان بگوییم شرایط نگهداری اشیا شرایطی پایدار و قابل قبول است.

وجوه مختلف استاندارد موزه ها

مشاور معاون میراث فرهنگی کشور درباره وجوه مختلف استانداردهای موزه می گوید: استاندارد موزه ها وجوه مختلفی از جمله حفاظت، معرفی، استخدام نیرو و غیره دارد.

منظور از معرفی این است که ما یک شی را در چه شرایطی معرفی می کنیم. مثلا نور مناسب، استفاده از تجهیزاتی مانند تاچ اسکرین، اطلاعاتی که از طریق کامپیوتر، موبایل و غیره قابل دسترس باشد و افراد بتوانند بدون حضور راهنما از تمام اطلاعات اشیا اطلاع یابند و درباره همه پرسش هایی که دارند پاسخ بگیرند.

استخدام نیرو برای موزه ها

افرادی که برای بخش های مختلف موزه ها به کار گرفته می شوند بر اساس رشته های مرتبط استخدام می شوند. بخش پژوهش، مرمت، راهنما، حفاظت فیزیکی، حفاظت شیمیایی و غیره از بخش های مختلف موزه ها هستند که در حقیقت استانداردهای مربوط به خود از جمله جذب نیرو بر اساس رشته مربوط به همان حوزه را دارند.

استخدام نیرو به موضوع موزه یعنی تاریخی، باستان شناسی، مردم شناسی، اسناد، اشیا و غیره نیز بستگی دارد. بنابراین رشته های مرتبط با هر موزه، جذب و استخدام می شوند.

کارگر در پاسخ به پرسش ما درباره اینکه آیا همه موزه های کشور استاندارد لازم را دارند خاطرنشان می کند: تمامی موزه های زیر پوشش میراث فرهنگی یا موزه هایی که به نوعی به میراث فرهنگی تعلق دارند از استانداردهای موجود برخوردارند و تا حد امکان درباره موزه های ملی، موزه های منطقه ای و استانی، استانداردها به خوبی رعایت می شود و درباره موزه هایی که نقص دارند تلاش شده تا نقص ها برطرف شود.